کاملترین مجموعه فرهنگ لغت کوچه بازاری قسمت بیست و دو

چراغ خواب-چراغ کم نوری در اتاق خواب

جوکی-مرتاض هندی-آدم لاغر و مردنی-آدم معتاد و مریض
باز شدن نیش کسی-تبسم کردن از روی خوشحالی و خوشوقتی

از سر کسی افتادن-عادتی را ترک کردن

زناشویی-ازدواج-همسر اختیار کردن

حلال بودی-نگا. حلال به زنده ای

خوش قلق-رام-خوش خوی

از خر افتادن(نابود شدن، مردن)
 

تق و توق-سر و صدای کار یا حرکت
از دولت سر(به لطف کسی، از برکت وجود کسی)

حساب کتاب-رسیدن به محاسبات-نظم و قانون

پشکل داخل مویز-بی سر و پایی در میان اشخاص دارای عنوان

دم ِ دست-آماده-حاضر-در دسترس

از دست کسی در رفتن-کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن

 

روغن مالی-روغن زدن به دستگاه

دوستی خاله خرسه-دوستی از روی نادانی که موجب زیان شود

امروزه روز-این روزها-در این دوره و زمانه

پخمه-بی عرضه-خجالتی-ترسو
دود-دخانیات-مواد مخدر

 
آتشخوار(ظالم، حرام‌خوار)

پس انداختن-جمع کردن پول-بچه به دنیا آوردن-به عقب انداختن

دُم به دست دادن-بهانه به دست دادن-خود را گیر انداختن

 

چشم به هم زدن-زمان بسیار کوتاه-یک آن

چشم زخم-اثر بد از نگاه یا کلام-آسیب اندک

زمزمه کردن-زیر لب خواندن-ترنم کردن

 

پاتیل-دیگ بزرگ مسی-مست مست

جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم
اختر- گذری-دیدار کوتاه-سرپایی

حرف شنو-سر به را-مطیع

دسته-جمعیت سینه زن

تنقل انداختن-جا خوش کردن-پلاس شدن

دَم باریک-نوعی انبردست که نوک آن باریک و دراز است

تریاکی ِ چیزی بودن-سخت به چیزی معتاد بودن
دست و بال-دور و بر-اطراف
آب در جگر داشتن(توانایی مالی داشتن)

آفتابه خرج لحیم(بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن)

دو پا در یک کفش کردن-سماجت و اصرار کردن
خدا گرفته-بدبخت شده-به عذاب خدا گرفتار شده

تیز بازار-بازار گرم و پر مشتری

پیه چیزی را به تن مالیدن-خود را برای چیزی آماده کردن

 

 

اردک‌پرانی-از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن

به خانه ی بخت رفتن-شوهر کردن

زار زار گریه کردن-سخت گریه کردن

 

حاضر جواب-کسی که برای هر موردی پاسخ آماده دارد
جان کُرد کردن-سخت گیری کردن-مقاومت کردن

چروک خوردن-نگا. چروک افتادن

دل کسی را به دست آوردن-کسی را با نیکی و محبت از خود خشنود کردن

این تو بمیری از آن تو بمیری‌ها نیست-از این گرفتاری به‌سادگی دفعات پیش رها نمی‌توان شد
جیغ کشیدن-نگا. جیغ زدن
جهل کردن-در انکار چیزی پافشاری کردن

چوب خط زدن-نشانه نهادن بر چوب خط

ادا اصول-ادا اطوار

خانم بازی-معاشرت با زنان هرزه

خنج انداختن-پنجول انداختن-خراشیدن پوست دیگری با ناخن
خوش مسلک-خوش روش-نیکو طریقت

آتش به مال خود زدن-کالایی را بسیار ارزان فروختن

 

 
پا زدن-حق را پایمال کردن-زیان رساندن
پاره وقت-کسی که تنها بخشی از روز یا هفته را کار می کتد

دبیر-آموزگار دبیرستان-فرد صاحب مقام در یک حرب-وزارت خانه یا سفارت

چاچول بازی-حقه بازی-هوچی گری-لاف زنی

خجالت کشیدن-شرمنده شدن

 

بی بی قدومه-دختر بچه ای که ادای مادر بزرگ ها را در می آورد

جوشی-تند مزاج-زود خشم-عصبانی

ریش تراش-دستگاهی دارای تیغ برای تراشیدن ریش

تازه عروس-دختری که تازه ازدواج کرده است

 
آدم سر به راه-شخص خوب و نجیب-کسی که مزاحم دیگران نیست

راه و چاه را شناختن-دشواری های کار و زندگی را شناختن

 
چله اش افتادن-آبستن نشدن زن
 

خارج از حد-بیش از اندازه

چاشنی-آن چه که برای به تر کردن مزه ی غذا در آن می ریزند-آن چه که برای منفجر شدن در چیزی کار می گذارند

خجالتی-کم رو-پرحیا
راسته چینی-چیدن ساده و آسان

زلف گذاشتن-موی خود را بلند کردن

ته ریش-ریش اندک

ریش گذاشتن-نتراشیدن ریش-ریش بلند کردن

جان در یک قالب-نهایت دوستی و صمیمیت

بیرق کسی نخوابیدن-همواره کامروا بودن-پایدار بودن دولت و شکوه

آستین تر داشتن-بسیار گریه کردن
دم و دستگاه-ثروت-بیا و برو-تجمل-مکنت و دارایی

پلاسیده-پژمرده-چروکیده

جا نماز-سجاده-فرش کوچکی که بر آن نماز می خوانند
توالت کردن-آرایش کردن
پُر کار-فعال-با پشتکار

چُسک-دمپایی-کفش سبک و راحت

پا جوش-شاخ های فرعی متصل به ریشه ی درخت

پدر سوختگی-بد سرشتی-زرنگی-رندی

بند شدن در جایی-قرار یافتن-ساکن شدن-آرام گرفتن

چه صیغه ای است ؟-چه معنی داد ؟

 

آدم بی‌خود(بی‌شخصیت و بی‌معنی)

حرف پوچ-سخن بی معنی

زنکه-لفظی توهین و تحقیرآمیز به زن

جلو کسی درآمدن-با کسی مقابله کردن-حق کسی را کف دستش گذاشتن

دور دست-جایی دور

به پیر و پیغمبر قسم خوردن-سوگند بسیار یاد کردن

دسته گل به آب دادن-کاری به خطا انجام دادن

برای کسی تره خرد نکردن-از کسی حساب نبردن-به کسی اهمیت ندادن-برای کسی اعتبار قائل نشدن
استخوان ترکاندن(رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ)

رگ خواب کسی را به دست آوردن-نقطه ضعف کسی را پیدا کردن-کسی را تابع خود کردن

از جیب خوردن-در آمد نداشتن-از بس‌انداز خرج کردن

 

روده دراز-پر حرف-وراج
حُقه-زرنگ و ناقلا
ختم شدن-پایان گرفتن
 

افسرده‌بیان(بی‌هوده و بی‌مزه‌گو)

جیم الف جا-آدم ریزه میزه
اخت بودن-سازگار و هماهنگ بودن-مانوس بودن

حمام زنانه-جای پر سر و صدا و شلوغ

استغفرالله(خدا نکند، خدای نکرده، هرگز)

خانه دار-رنی که اداره امور خانه را بر عهده دارد-کدبانو-زنی که شاغل نیست

حساب و کتاب از دست کسی خارج شدن-اداره و نظم امور از دست کسی در رفتن

جفتک انداختن-لگد زدن-از انجام کاری خودداری کردن

پر ادعا-متکبر-از خود راضی-قمپز در کن

اسکلت‌بندی(طرح‌ریزی، زیرسازی)

 

آب مروارید(تار شدن عدسی چشم)

تخت کردن-هموار کردن-پر کردن-کامل کردن
زبانزد شدن-معروف شدن-فاش شدن
پینکی رفتن-چرت زدن
پشتک چار کش-نوعی بازی که کسی خم شده و کسی از پشت بر کمر او می جهد-جفتک چارکش
دُهُل دریده-بی شرم-ناپارسا

دلسوزه-سوختن دل از حسد و مانند آن

حلیم روغن خوردن-کنایه از تشنگی بسیار داشتن

آفتابه خرج لحیم(بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن)

به خاک سیاه نشاندن-بدبخت و ذلیل کردن

خط آوردن-مدرک کتبی ارایه کردن

راستی؟-واقعن؟ آیا درست است؟

زهره ی کسی را آب کردن-سخت ترساندن

تن نما-نازک و نشان دهنده ی تن

رو به راه شدن-آماده و مهیا شدن

تنبل خان-تن پرور

چغل خوری-سخن چینی

بر و بیا داشتن-رفت و آمد بسیار داشتن-دم و دستگاه داشتن

دست ِ بالا گرفتن-حدکثر را فرض کردن

این سفر-این بار

چیز خور-مسموم شده

خیال کسی را راحت کردن-موجب اطمینان خاطر کسی شدن-به کسی جواب رد دادن

از بای بسم الله تا تای تَمَت-از اول تا آخر-از سیر تا پیاز

خانه خانه-سوراخ سوراخ-شطرنجی

آبِ سیاه(نیمه کوری)

باری از دوش کسی برداشتن-رنج و زحمت کسی را کم کردن

اُرد-درخواست-سفارش-دستور
ریسه رفتن-احتیار از دست دادن و پیچیدن نفس در گلو بر اثر خنده یا تاثر

از زورِ-از شدت-از بسیاری
خوش ریخت-دارای هیکل برازنده

دفتر-جایی که دبیران-منشیان و کارمندان کار می کنند

روضه خواندن-سخنان بی فایده گفتن-آه و ناله کردن
حرف را خوردن-ناگهان سخن را بریدن و خاموش شدن

ترگل ورگل-خوش سر و وضع-تر و تمیز

تند نویس-کسی که سریع می نویسد

از خنده روده بر شدن-از شدت خنده بی‌حال شدن

حق السکوت-آن چه که یرای پنهان نگه داشتن رازی به کسی می دهند

تیک تیک-صدای جنبش عقربه ی ساعت

تمام وقت-شامل تمام ساعت های کار

تعارف شاه عبدالعظیمی-تعارف زبانی و غیرجدی

چرب و نرم-غذای پر روغن و خوشمزه-سخن دلنشین-آدم متملق

برو برو داشتن-دارای مال و قدرت بودن-مورد توجه بودن- بر و بیا داشتن

پیچ و مهره ی کاری در دست کسی بودن-کاری تنها از عهده ی او بر آمدن

دربند چیزی بودن-در خیال چیزی بودن

داغ باطل خوردن-از کار افتادن-از رونق و رواج افتادن

آتشخوار(ظالم، حرام‌خوار)
دست و رو نشسته-ناکس-ناچیز
آشی شدن-سوراخ‌سوراخ‌شدن بدن از ترکش‌های فراوان

خاله خامباجی-نگا. خاله خاک انداز

 

خشت مال-دروغ گو-لاف زن

جامه شور-رختشوی

تن خواه گردان-پول نقدی که در موقع لزوم خرج هرینه های فوری می شود

بید خورده-کهنه و فرسوده

خفه کردن-آتشی را خاموش کردن-خاموش شدن موتور-با اصرار در کاری کسی را کسل کردن

اَکه ننه(آدم آب‌زیرکاه)

جاهل پسند-چیزی که جوان

درق دروق-درق درق

ازراه‌نرسیده-در همان لحظه‌ی رسیدن-به مجرد ورود
پشم و پیله ی کسی ریختن-ناتوان شدن کسی-از میان رفتن ابهت کسی
زار زدن-سخت گریه کردن
چُس بی طهارت-آدم حقیری که پایش را از گلیمش بیرون می گذارد
انگشت خوردن(افسوس خوردن، پشیمان بودن)
راسته کردن-حساب گِرد کردن اعداد
از بز حرام‌زاده‌تر-سخت‌گریز و حیله‌گر

 

آفتابِ پس دیوار(شامگاه)

دنگ و فنگ-طول و تفصیل-مقدمه چینی فراوان-تشریفات زیاد

این تن بمیرد(سوگندی که یا در اصرار و یا در اثبات حرف خود یاد می‌کنند)

پاشنه ی خانه ی کسی را در آوردن-کسی را با خواستن چیزی به ستوه آوردن
خبرکش-سخن چین

از تو به‌خیر و از ما به‌سلامت(ما را از این پس با یکدیگر کاری نیست)

آبِ سیاه-نیمه کوری

پولکی بودن-عادت داشتن به گرفتن رشوه-بدون پول کاری را انجام ندادن

از نافِ جایی آمدن-کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن
خودکار-دستگاهی که نیازی به مراقبت انسان ندارد
الف کوفی(چیز کج، آلت تناسلی)
د ِ-پس-آخر

حرامزادگی-بد ذاتی-مکر

حرف زدن-پشت سر کسی بدگویی کردن-وراجی کردن

آدم چوبی(بی‌عرضه و دست‌وپاچلفتی)

دُم توی تاقچه گذاشتن-خود را گرفتن-لوس و ننر شدن
در رفتن تلنگ-باد صدادار در کردن-کنایه از ضعیف و ناتوان شدن

 

زیر و بالای کسی را جنباندن-زیر و بالا گفتن

 

درخت مراد-درختی که به آن به عنوان نذری چیزی می بندند

بادکش کردن-بیرون کشیدن خون بوسیله ی بادکش

زیر دادن-با کسره خواندن حرفی

آب از آتش برآوردن(کار محال کردن)

پمپ بنزین-جایی که به وسایل نقلیه بنزین می دهند

استغفرالله(خدا نکند، خدای نکرده، هرگز)

تف مالی-سرسری شستن و اندکی آب زدن-هنگام بوسیدن-آب دهان و لب ها را به صورت کسی زدن

 
 

 

 

حمله-بیماری غش-صرع
آغبانو(لقبی برای زنان محتشم و بزرگ)

بلند کردن-دزدیدن-بیدارکردن از خواب-تور کردن

دعوا راه انداختن-سبب جنگ و جدال شدن

ته صدا-صدای خوش ولی کم مایه

انگشت عسلی به‌دیوار کشیدن(هنگامه بر پا کردن، مردم را متوجه‌ی جایی کردن)
چهار شاخ-آلتی چهار شاخه و دسته دار که با آن خرمن را باد می دهند تا کاه از دانه جدا شود

دهن کسی را سرویس کردن-کسی را خونین و مالین کردن-به حساب کسی رسیدن

برزخ شدن-ناراحت شدن

حکیم فرموده-فرمان قاطع و لازم الاجرا

آتش به گور کسی باریدن(پس از مرگ دچار عذاب شدن)

از پشت کوه آمدن-بی‌خبر از آداب و رسوم بودن-دهاتی بودن

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

جواب دندان شکن-جواب قاطع و صریح

از کیسه شدن-هدر شدن-ضرر کردن

تو در تو- تو به تو

رمبیدن-خراب شدن-فرو ریختن

خشکه بار-نگا. خشکبار

دق دل-دلخوری-کینه-دشمنی

اُزگل-بی‌سروپا-کم شعور و بی‌شخصیت

روغن حیوانی-روغنی که از جوشاندن و تصفیه ی کره به دست می آورند-روغن زرد

پشت چشم سنگین شدن-چیره شدن خواب

افسارسرخود(خود‌رای، افسارگسیخته)

رفتن گوش-ناراحت شدن گوش از سر و صدا

دار و دسته-پیروان و اطرافیان

از کار در آمدن-آزموده شدن-نتیجه دادن
خاور شناس-دانا به فرهنگ شرق

 

ریق رحمت را سر کشیدن-ریغ رحمت را سر کشیدن

بنا را بر چیزی گذاشتن-قرار را بر چیزی گذاشتن-چیزی را ماخذ گذاشتن

بابا ماما-همه کاره ی محل-بزرگ لوطیان

دَم ِ قیچی-بریده ها و ریزه های پارچه

 

چند پیرهن بیش تر از کسی پاره کردن-بیش تر از کسی تجربه داشتن

پیش بُر-کسی که زود کار را پایان می دهد

از جیب رفتن-سود یا لذتی را از کف دادن

خایه مال-چاپلوس-متملق-دستمال به دست

دو به هم اندازی-فتنه انگیزی-سخن چینی

آستین بر چشم گذاشتن(پنهان گریستن)

 

بر و بساط-زندگی و لوازم آن-مقدمات کار

آبدار-سخت-شدید-سنگین
در قوطی هیچ عطاری یافت نشدن-به کلی نایاب بودن
برو برو-اوج خوش بیاری و کامکاری
اُرس و پرس(پرسش و پاسخ)

حرف توی دهن کسی خشک شدن-از سخن گفتن باز ماندن
پوست کلفت-سخت جان-مقاوم
 

اردنگ-تیپا-لگدی با نوک پا

آسمان (و) ریسمان به هم بافتن(حرف‌های بی‌ سروته و بی‌ربط زدن)
خیک محمد-آدم چاق و فربه
آفتاب لب بام(پیری نزدیک به مرگ)

زود رنجی-نازک دلی-حساسیت

دور علم کسی جمع شدن-دور کسی گردآمدن و از او پشتیبانی کردن

اردک‌پرانی(از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن)

آنجا رفتن که عرب نی انداخت(به جایی دور و بی‌بازگشت رفتن)

بادکنک-کیسه ی نازک لاستیکی که آن را باد کنند و برای بازی به کودکان می دهند

زیر پِل کسی را زدن-کسی را راندن و دور کردن

از تک و تا نینداختن خود-از رو نرفتن-جا نزدن-خود را نباختن

آب به ‌زیر کسی آمدن(سراسیمه شدن)

از دست کسی در رفتن-کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن

آب در هاون کوفتن-کار بی‌هوده کردن

افتادن دست-از فرط کار زیاد در دست‌های خود احساس خستگی بسیار کردن

چاخان پاخان-دروغ

آسمان‌جل-ندار-بی‌چیز-کسی که رواندازش آسمان است

پُکیدن-ترکیدن

 

پارسنگ برداشتن عقل کسی-خل بودن-دیوانه بودن

چَکی-وزن نکرده-یک جا

آقایی فرمودن-لطف کردن-محبت کردن

جیز-اسم صوت در زبان کودکان به معنی سوختن
تبرک کردن-با برکت ساختن-خجسته کردن
جان کسی را به لب آوردن-سخت آزار دادن-به کسی انتظار دراز دادن

 

خوش دست-خوش پنجه-خوش نواز-آن که در بازی شانس می آوزد

 

راه باز است و جاده دراز-اگر می توانی به قصد خود عمل کن

 
رک حرف زدن-بدون پروا و ملاحظه حرف زدن-صریح و روشن سخن گفتن

خدمت کسی رسیدن-به حضور کسی رسیدن-کسی را تنبیه کردن

استخوان‌بندی(درست کردن انگاره و طرح)

اسب چوبین-تابوت

چیزی را به کسی زهرمار کردن-مانع از لذت بردن از چیزی شدن

چشم زهره گرفتن-ترسانیدن

اوف شدن((به زبان کودکان) زخم شدن، درد داشتن)

بی سر و ته-بی معنی-بی هوده-بی نظم

توپ و تشر آمدن-تهدید کردن-با فریاد کسی را خطاب کردن

 

تاکسی سرویس-نوعی تاکسی که در مسیر ویژه ای رفت و آمد می کند

بی سیرت-بی آبرو

پر گویی-روده درازی-پر چانگی
راه حل آسپرینی-راه حل موقت و غیر اصولی

آدم سر به راه-شخص خوب و نجیب-کسی که مزاحم دیگران نیست

آفتاب‌نشین-بیکاره و تنبل
 

رودرواسی-رودربایستی
افتادن توی پوست کسی(کسی را وسوسه کرد)

جنجالی-آن چه موجب هیاهو شود-آن چه بر سر زبان ها افتد

بخت برگشته-تیره روز-سیاه بخت-بیچاره

حقه سوار کردن-فرو کردن چوب وافور در دهانه ی حقه-فریب دادن

دهان کسی بوی شیر دادن-با وجود کوچکی کار بزرگ کردن و نتوانستن

خود را خراب کردن-خود را کثیف کردن

زنندگی-زشتی-نفرت انگیزی

دو دستی تقدیم کردن-با رضایت خاطر و احترام دادن

زیر دُم سُست-زن منحرف

بی خیالش-نگران نباش-اهمیت نده

زور آوردن-زیر فشار گذاشتن-در تنگنا قرار دادن

 

زاق-چشم زاغ چشم

اجاق کسی کور بودن-نازا بودن-بی فرزند بودن

زیر دین رفتن-قرض دار شدن-مدیون شدن

دستی پس، دستی پیش-سخت تهی دست-بی چیز
بغض کردن-متاثر و غمگین شدن و به خود فرو رفتن

حلال و حرام کردن-پای بند نبودن به دستورات شرعی

چُش گفتن-جلوگیری کردن-مانع شدن

در تنور چوبی نان پختن-خیال خام در سر داشتن-کار ناشدنی انجام دادن

جِرِ ِنگ جِرِ ِنگ-صدای برخورد چیزهای فلزی

پا پیچ-شکایت-سخن چینی-مزاحم

تفنگ کشیدن روی کسی-با تفنگ به سوی کسی نشانه گرفتن

اُق زدن-بالا آوردن

بازار کوفه- بازار شام