نایاب ترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 350

دستمال به دست بودن-چاپلوس بودن-متملق بودن

زرت و زورت-زرت و پرت

پاچه گیر-کسی که بی مقدمه کسی را بیازارد

پس زدن-کنار زدن-دور کردن-نپذیرفتن-رد کردن
خشتک دراندن-نگا. خشتک پاره کردن

ته ریش گذاشتن-کمی ریش بر صورت نگهداشتن

دم کسی لای تله گیر کردن-دچار سختی شدن-به بلا گرفتار شدن

بُز آوردن-بد آوردن-بد شانسی آوردن

تو دهنی-ضربه ای که به دهان کسی بزنند-سخنی درشت در پاسخ کسی

توی دل قند آب کردن-لذت بسیار بردن-شادی زیاد حس کردن
جیم الف جا-آدم ریزه میزه

خال خالی-خالدار-دارای خال های بسیار

دک شدن-جیم شدن-ناپدید شدن

 

باز نشسته ک-سی که بدلیل پیری و یا علل دیگر از کار کردن دست کشیده است و حقوقی دریافت می کند
چهار چنگول شدن-خشک شدن اعضای بدن

از شیر مادر حلال‌تر(چیزی که در تعلق آن به کسی تردیدی نیست)

دردسر تراشیدن-ایجاد زحمت و گرفتاری کردن

 
دست داشتن-توانایی داشتن-وارد بودن

ایراد بنی‌اسرائیلی(بهانه‎های بی‌خود و بی‌جهت)

پس انداز کردن-پول کنار گذاشتن-صرفه جویی کردن

رقاصی-کارهای بی هوده و سبک

خم گرفتن-فنی از کشتی

 
آقا چسونه-آدم حقیر و بی ارزش
آفتابه‌آب‌کن-پست ترین نوکر

خرحمالی کردن-کار کردن بی اجر و مزد

خوار و حقیر-بی اعتبار-بی ارزش-ناچیز

زبان مرغی-زبانی ساختگی مانند زبان زرگری

پدر کسی در آمدن-بسیار اذیت شدن-دخل کسی آمدن

چَپَل-چَپَل کسی که خود را به چیزهای ناشایست آلوده کند-نکبتی

خاکشیر نبات به حلق کسی کزدن-لطف و محبت بیش از اندازه به کسی کردن

حرف کسی را با شکر بریدن-انتقاد مودبانه از کسی که سخن آدم را قطع می کند

خارش-خاریدن-نام بیماری خاریدن نشیمنگاه

اِحلیل خوردن-فریب خوردن

از دست کسی کشیدن(از کسی در زحمت و رنج بودن)

دیالله-زود باش دیگه !
بی سواد-آن که نمی تواند بخواند و بنویسد-نادان و بی معلومات

التفاتی-داده شده-مرحمتی-اعطا شده

تل انبار-توده-انباشته

دیر چسب-دیر آشنا
خیس کردن برنج-در آب ریختن برنج

پِغِله-ریزه میزه-کوچک و ظریف

خرافاتی-آن که به خرافات باور دارد-عقب مانده

چهار چشمی-با دقت و مراقبت کامل

جغور بغور-جگر و دل و قلوه ی گاو یا گوسفند که خرد کرده و با پیاز در روغن سرخ کنند

اشک خنک-گریه‌ی ساختگی

چانه انداختن-جان کندن-حرکت پیش از مرگ

خیس کرده-تر کرده-در آب قرار داده

از زمین سبز شدن(ناگهان و بی‌خبر پدیدار شدن، به‌طور غیرمنتظره حاضر شدن)

 

دبیر-آموزگار دبیرستان-فرد صاحب مقام در یک حرب-وزارت خانه یا سفارت

حرامزاده-فرزند نامشروع-آدم بسیار زرنگ و مکار

ارباب حجت-اهل منطق

اداره بازی(پرداختن بیش از حد به تشریفات زاید اداری)

جفنگ گفتن-یاوه گفتن-هرزه درایی

به تور زدن- به تور انداختن

پر در آوردن-بسیار خوشحال و سبکبال شدن

آفتاب‌زردی-غروب آفتاب

جلز-نگا. جز
توپ بستن به مال-حیف و میل کردن مال-ولخرجی کردن
زیر قول خود ردن-به گفته ی خود عمل نکردن-عهد خود را شکستن

تفنگ بادی-تفنگ ویژه ی بازی کودکان

جا دکمه-سوراخی که دکمه ی لباس در آن جا می گیرد

 

دست کسی آمدن-آگاهی پیدا کردن-فهمیدن-بو بردن

دست کسی را خواندن-از نقشه ی کسی با خبر شدن

پس بودن-عقب افتادن از دیگران

از آب روغن گرفتن(از هر اتفاقی بهره برداشتن)

خوب-کافی-بسیار

خبر گرفتن-پرسیدن

خر تو خر-پر هرج و مرج-بی نظم

 

چفت و بست-قفل و زنجیر در یا صندوق

بی رگ-بی غیرت-بی حس

 

خدا گرفتن-به عذاب خدا گرفتار شدن-بدبخت شدن
تلیت-نان خیسانده در غذای آبکی

حکیم باشی-پژشک تجربی و مدرسه نرفته

 
آخرین تیر ترکش-آخرین تدبیر
زدُ وازد-زیر و رو کردن کالا و سوا کردن نوع به تر
خانه ی خاله-جای راحت و خودمانی-ملک شخصی
آب در چشم نداشتن-شرم و حیا نداشتن

آتش به گور کسی باریدن(پس از مرگ دچار عذاب شدن)

دود چیزی تو چشم کسی رفتن-سودش به کسی و زیانش به دیگری زسیدن

رضا قورتکی-بی حساب و کتاب-بی اساس

زرده ی کسی نبستن-موفق نشدن در کار-بی ثمر ماندن کوشش کسی
آب و تاب(تکلف، لفت و لعاب، تفصیل)

زبان کوچک-گوشت زبان شکل آویخته در حلق

حرامزادگی-بد ذاتی-مکر

دایر شدن-بر پا شدن-رواج یافتن-آباد شدن

پیش بها-بیعانه

 

بالش نرم زیر سر کسی گذاشتن-به کسی وعده های شیرین دادن
زیر سازی-ساختن قسمت زیرین جاده
تو حرف کسی دویدن-حرف میان حرف آوردن-حرف کسی را قطع کردن

خشک زدن-مات و مبهوت ماندن
زرت-صدای باد در کردن یا شیشکی
بند تنبانی-سست و رکیک-مزخرف و بی ارزش

پاسور زدن-پاسور بازی کردن

 

خودتراش-تیغی که می توان تیغه ی آن را عوض کزد
ریشو-دارای ریش بلند
 

پاک-به کلی-یکسره

چله داری-عزاداری در روز چهلم مرگ کسی

 

افتادن دست(از فرط کار زیاد در دست‌های خود احساس خستگی بسیار کردن)

آمد نیامد داشتن(روی دادن واقعه‌ای که احتمال فرخنده و نحس‌بودن هر دو در آن هست)

توی گوش کسی گذاشتن-به کسی سیلی زدن
رفیق باز-دوست باز-کسی که به دوستان محبت بسیار می کند
پشم و پیله-ریش

زیر ابرو برداشتن-آرایش ابرو از طریق برداشتن موهای زاید زیر ابرو

پس زدن-کنار زدن-دور کردن-نپذیرفتن-رد کردن

پیچ و مهره ی کاری در دست کسی بودن-کاری تنها از عهده ی او بر آمدن

رقصیدن به ساز کسی-تابع سلیقه و خواست کسی بودن-از خود اراده ای نداشتن و از دیگری تبعیت کردن

پایگیر کسی شدن-زیان یا جرمی به کسی افتادن

خارج از مرکز-مزایایی که به کارمندان خارج از پایتخت داده می شود
در و تخته-دو دوست خوب-زن و شوهر جور
ارزیاب(کسی که بها و ارزش پولی چیزی را تعیین می‌کند)

بنجل-جنس بدرد نخور-آدم بیکاره و بی مصرف

تخم لق شکستن-فرصت دادن-رو دادن-کسی را به طمع انداختن

از پاشنه در آوردن(به هر گوشه و کنار سر کشیدن)

بُراق شدن-با خشم و غضب با کسی برخورد کردن

اشک تمساح(گریه ی دروغین)

افسار کسی را شل کردن-به کسی آزادی کمی دادن

زیر بته عمل آمدن-بی پدر و مادر بودن-بی فرهنگ بودن

از آب روغن گرفتن-از هر اتفاقی بهره برداشتن

آهنگ ریپ‌دار(آهنگی که یک ضرب آن کم باشد)

زردنبو-زردمبو

پا سبک-مبارک قدم-جلف و سبک

تخم لق شکستن-فرصت دادن-رو دادن-کسی را به طمع انداختن

پولکی-آن که پول را دوست دارد-آن که رشوه می گیرد-آن چه که با گرفتن پول انجام گیرد

 

دست مزد-اجرت-مزد کار

داریه نم کن-کسی که پوست داریه را نم می زند تا نیکو بنوازد-چاپلوس

جد و آباد درآوردن و گفتن-دشنام دادن-ناسزا گفتن

جنب و جوش-فعالیت-کوشش و تقلا
انگشت‌شمار-کم-معدود
خرد نکردن تره برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن

تکیه کلام-آن چه که در موضوع اثری ندارد ولی پی در پی تکرار کنند

تَپوک-ضربه ی دست یا پا

 

خنده ی قبا سوختگی-خنده ای که برای پنهان کردن خشم و کینه می کنند

دبیر-آموزگار دبیرستان-فرد صاحب مقام در یک حرب-وزارت خانه یا سفارت

خیک آسمان پاره شدن-کنایه از بارش تند و سیل آسا

 

 
خشکه مقدس-متدینی که جز اطاعت از ظاهر احکام دینی به چیزی تن نمی دهد

رجز خوانی-لاف زنی-دعوی

تَک سرما شکستن-از شدت سرما کاسته شدن

 

چنار امام زاده صالح-متلک بد
بنا بودن-قرار بودن

اصول دین پرسیدن(سوال‌پیچ کردن)

خاله خواب رفته-آدم شل و بی حال و وارفته

اجابت کردن معده-قضای حاجت

 

 

روی چشم-اطاعت می شود !

 

خیسیدن-خیس خوردن-خیس شدن

ازرق شامی-اخمو-ترشرو

روی کسی نشدن-خجالت کشیدن

دو پشته سوار شدن-دو نفری بر ستور یا وسیله ی نقلیه سوار شدن

پمپ بنزین-جایی که به وسایل نقلیه بنزین می دهند

دست کسی را کوتاه کردن-کسی را از چیزی یا کاری کنار گذاشتن

 

پوز زدن-دهان زدن

چاشنی-آن چه که برای به تر کردن مزه ی غذا در آن می ریزند-آن چه که برای منفجر شدن در چیزی کار می گذارند

باب طبع-موافق میل-مطابق سلیقه

حرف تو حرف آوردن-سخن کسی را قطع کردن-مطلب دیگری را پیش کشیدن
پاپوش دوختن-سخت حیله گر بودن
چیدن و واچیدن-آراستن-در جای خود گذاشتن

از جنس چیزی بودن

حاج بادام-گونه ای شیرینی از آرد و بادام و شکر

فرمان چرخیدن به سمت چپ در آموزش نظامی

ابوطیاره(اتوموبیل کهنه و فرسوده)

دست بالا را گرفتن-حداکثر را فرض کردن

پز عالی جیب خالی-کسی که در عین تهیدستی افاده داشته باشد و خودش را بگیرد

چاق و چله-سر حال-سر دماع-فربه-سالم و شاداب

رشته فرنگی-ماکارونی

تاب خوردن-بازی کردن با تاب-پیچ و خم برداشتن

درینگ-صدای خوردن مضراب یا ناخن با ساز

آب‌کور-کسی که سودش به دیگران نمی رسد

خر چسونه-در مقام تحقیر به شخص خقیر و ناقابل می گویند-نام حشره ای است
حساب پس دادن-جواب دادن به مسئول-دادن صورت ریز مخارج

انگشت رساندن-دست‌درازی کردن-دست زدن

این تن بمیرد(سوگندی که یا در اصرار و یا در اثبات حرف خود یاد می‌کنند)

آفتاب کسی به زردی رسیدن(به پایان رسیدن دوران زندگی و یا قدرت و نفوذ کسی)
دو هوا شدن-بیمار شدن به دلیل تغییر هوا
چشم از کاسه درآمده-چشم وزقلمبیده-چشم بیرون زدن
از خرس مویی کندن-از مردم خسیس چیزی درآوردن-هرچند ناچیز باشد
حق السکوت-آن چه که یرای پنهان نگه داشتن رازی به کسی می دهند

پاچه ورمالیده-بی شرم و پر رو-حقه باز

 

آب لمبو-چلانده‌شده-فشرده

خرج کردن-هزینه کردن-صرف کردن

آلاف و الوف(مال و ثروت، جاه و مقام)

چله داری کردن-مراسم عزای چهلم کسی را به پا داشتن

ابرو تنگ کردن-ناز و غمزه نمودن-افاده و بی‌اعتنایی کردن

تنبل خان-تن پرور
تلمبار- تل انبار

خروس خوان-هنگام سحر

به کوری چشم کسی-بر خلاف میل کسی

زحرکش شدن-یا شکنجه و آزار زیاد کشته شدن

پَرِ گوش و-پره لاله ی گوش
در هم رفتن سگرمه-گره بر ابرو افتادن-اوقات تلخ شدن

جاهل-جوان-نادان

 

 
دله دزدی-عمل دله دزد

 

حلق آویز-به دار کشیده

چینه کشیدن-ساختن دیوار گلی

خنک کردن-سرد کردن

زیر گوش کسی زدن-به کسی سیلی زدن

خفه کردن-آتشی را خاموش کردن-خاموش شدن موتور-با اصرار در کاری کسی را کسل کردن

بدون معطلی-بی درنگ-فورا

افسار کسی را شل کردن-به کسی آزادی کمی دادن

تلپی-برای نشان دادن افتادن بدون مقاومت به کار می رود

تره بار-میوه ها و سبزی ها

از زیر کار در رفتن(تن زدن و نپذیرفتن کاری، کار را جدی نگرفتن)
حسابگر-کسی که در کارها سود و زیان خود را در نظر می گیرد
زیر اخیه کشیدن-زیر فشار گذاشتن

رکاب دادن-راهی جایی شدن
اره دادن و تیشه گرفتن(جنگ و دعوا داشتن)
خاک اره-ریزه های چوب که پس از اره کردن آن بر زمین می ریزد

دل کندن-دست کشیدن-رها کردن

 

حرف‌های بی‌ سروته و بی‌ربط زدن

خواب گرد-کسی که در خواب راه می رود

دانش جو-دانش پژوه-آن که در دانشگاه درس می خواند

 

خاصه-هر چیز ممتاز و از جنس عالی

پلاسیده-پژمرده-چروکیده

چله داری کردن-مراسم عزای چهلم کسی را به پا داشتن

حساب انگشت بالا-حساب ساختگی

انگشتر پا-چیز بی‌ارزش

پنج دری-اتاقی که پنج در دارد
بچه ی سر راهی-بچه ای که او را سر راه گذاشته اند تا برده شود

دست نخورده-استفاده نشده-چنان که نهاده باشند

با کسی سرشاخ شدن-با کسی در آفتادن

آلکلی(معتاد به الکل)

 
تخته گاز-با سرعت تمام راندن اتومبیل
جک و جانور-جانوران موذی مانند عقرب و رطیل و کرم و مانند آن ها

از سر کسی افتادن-عادتی را ترک کردن

تر و تازه-شاداب-شسته و رفته

دست به گردن-در حال معاشقه-سریع الوصول

حال کسی را گرفتن-کسی را ناراحت کردن-شادی کسی را به هم زدن

تو پوست کسی افتادن-کسی را وسوسه کردن
خاور زمین-قاره ی آسیا

اِحلیل خوردن-فریب خوردن

درویش کردن چشم ها-نادیده انگاشتن-نگاه نکردن

حلال و حرام کردن-پای بند نبودن به دستورات شرعی

خاصه پز-نانوایی که نان خوب می پزد

 

ته بساط-باقی مانده ی وسایل زندگی و کسب و کار

بجا-شایسته-در هنگام مناسب

دهن پاره-بد زبان-بی حیا-کسی که نمی تواند جلوی زبانش را بگیرد

تلق و تولوق-صدای ناهنجار

پَرسه زدن-همه جا را گشتن-ولگردی کردن
جَر-پیچ و خم راه

چاق و چله-سر حال-سر دماع-فربه-سالم و شاداب

دلال بازی-به شیوه دلالان از راه مبالغه و دروغ کاری را بزرگ جلوه دادن-واسطه گری

حیوون-نگا. حیوان

آفتابی شدن-پیدا و آشکار شدن-بیرون زدن آب قنات

در و تخته را مهر کردن-سکوت کردن-دست کشیدن

زیر آب کردن سر کسی-کسی را بی سر و صدا کشتن

ترش کردن-عصبانی شدن

آشنا روشنا-دوست آشنا

آدم مقوایی-بی‌اراده-کسی که هیچ‌کاری نمی‌کند
پیگرد-پی گیری-تعقیب

جرز-شکاف میان دو بخش دیوار-ستون-بلند بی مصرف

چشم کردن-چشم زدن
چاپ زدن-چاپ کردن-دروغ گفتن

چشم انتظار-منتظر-چشم به راه

خون جگر-رنج بسیار-غم فراوان

خدا گرفتن-به عذاب خدا گرفتار شدن-بدبخت شدن

پشت چشم نازک کردن-پشت چشم آمدن

پاپی شدن کسی-به کسی ایراد گرفتن-کسی را اذیت کردن

 
آب از سر گذشتن(کار از چاره و تدبیر گذشتن)

خرج و برج-خرج و متعلقات آن

آسمان را سِیر کردن-سخت خوشنود بودن-لذت بسیار بردن

حسرت به دل-آن که دیری است آرزوی چیزی را دارد

 

چوب خوردن-تنبیه شدن

بی کلاه ماندن سر-بی نصیب ماندن-چیزی بدست نیاوردن

حق کسی را کف دست کسی گذاشتن-کسی را به سزای کار خود رساندن

از پاشنه در آوردن(به هر گوشه و کنار سر کشیدن)

خاتون پنجره-بازیچه ای که کودکان با پنج چوب می سازند

 

خوردن حرف-نگا. حرف را خوردن

پرچ کردن-فرو بردن میخ در چیزی و کوبیدن و پهن کردن سر آن
 

جِر زن-کسی که در بازی یا کاری دبه در می آورد

دَدَر-بیرون-کوچه

بار کسی نبودن-شعور و آگاهی نداشتن

چوروکیده-پر چین و چوروک
دلمه-لخته-منعقد-سفت شده

پِتل پُرت-بیان عامیانه ی پترزبورگ-جای بسیار دور

به آخر خط رسیدن-به پایان کار

خودخور-کسی که غم خود را در دل می ریزد و با کسی در میان نمی گذارد

پاترس-ترساندن کودکان برای بازداشتن از کاری

بامبول-حقه-کلک

جفتک انداختن-لگد زدن-از انجام کاری خودداری کردن

به هم خوردن حال-استفراغ کردن-بالا آوردن

راپرت-گزارش-خبر

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن(کار را به نااهل سپردن)

بچه باز-مردی که به پسربچگان تمایل جنسی دارد
اُتُل(شکم، اتوموبیل)

از پا در آوردن-سخت فرسوده و از کار افتاده کردن

دست بالا کردن-پیش قدم شدن-آستین بالا زدن

تو تاریکی رقصیدن-بدون آگاهی کاری را کردن-بی موقع کاری را کردن

 

انگشت‌پیچ-نوعی گز رقیق

خرمن-انبوه و پرپشت

خانه تکانی-پاکیزه کردن خانه و وسایل خانه به صورنی اساسی در آغاز هر سال

بی در رو-بن بست

دوما-در ثانی-دیگر آن که-دوم آن که

دود چراغ خوردن-زحمت کشیدن-تحمل رنج کردن-استخوان خرد کردن

دست از پا دراز تر-مایوس شده-ناموفق

 

 

آتشی شدن-از کوره در رفتن

درو کردن-پشت سر هم با گلوله زدن و انداختن

به گرد کسی نرسیدن-بسیار عقب بودن از کسی-فاصله ی بسیار با کسی داشتن

بروز دادن-فاش کردن-آشکار ساختن-لو دادن

از جلوی کسی در آمدن-در برابر کسی مقاومت کردن

چشم زهره گرفتن-ترسانیدن
تره بار-میوه ها و سبزی ها

چارقد قالبی-نوعی چارقد که آن را آهار می زدند تا راست و منظم بایستد

جان کُردی-سخت گیری-مقاومت

خدمت کسی رسیدن-به حضور کسی رسیدن-کسی را تنبیه کردن

حیوونی-نگا. حیوانکی

رَطب و یا بس گفتن-سخنان درست و نادرست گفتن-آسمان و ریسمان به هم بافتن

 
جا-رختخواب-بستر
آنجا رفتن که عرب نی انداخت-به جایی دور و بی‌بازگشت رفتن

خوش ترکیب-نگا. خوش تراش
 

دنده کشیدن-دنده ی اتوموبیل را پیاپی عوض کردن

انگشت به دهان نهادن-متحیر ماندن

 

حاج بادام-گونه ای شیرینی از آرد و بادام و شکر

به هدر دادن-تلف کردن-تباه کردن-از دست دادن

دون پاشیدن-دانه دادن به پرندگان-در باغ سبز نشان دادن-وعده دادن

زیر زبان کشی-با زرنگی از کسی حرف بیرون کشیدن-زیر پا کشی

خود را بستن-پول دار شدن

خم شدن-دولا شدن

خانه خانه-سوراخ سوراخ-شطرنجی

بار خود را زمین گذاشتن-زایمان کردن

در گوش کسی یاسین خواندن-اندرز بی هوده دادن-نصیحت کردن به کسی که نشنود

خیر ندیده-نفرینی است به معنی امیدوارم خیر نبیند

دنگ انداختن-نزدیکی جنسی کردن

دست و دل باز-بخشنده-جوانمرد

بد قواره-بد ریخت-بد ترکیب

چرخ کار-کسی که با چرخ خیاطی کار و زندگی می کند

آفتابِ پس دیوار-شامگاه

دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت

از سر کسی زیاد بودن(بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن)

چشم را بستن و دهان را باز کردن-با بی شرمی دشنام دادن
دیر فهم-کند ذهن-کودن

 
حضوری-رو در رو

پس انداختن-جمع کردن پول-بچه به دنیا آوردن-به عقب انداختن

ترشیده-غذایی که فاسد و ترش شده است-دختر خانه مانده و شوهر نکرده

در هم-به هم آمیخته-سوا نکرده

آدم بی‌خود-بی‌شخصیت و بی‌معنی
خَرخَری کردن-حرکات ابلهانه از خود درآوردن-خل بازی درآوردن
ازرق(چشم زاغ)

 

پیزه شُل-آن که شکمش روان باشد-ضعیف-سست

به حال آوردن-به هوش آوردن-به کسی شور و حال دادن

از مرحله پرت بودن(یکسره بی‌اطلاع بودن)

دیوار کوتاه-کنایه از زبونی و ناتوانی

اوراق شدن-از هم پاشیدن-از کار افتادن

دسته چاقو نشستن-نشستن روی دو پا و بغل کردن دو رانو-چمباتمه نشستن
تخته پوش کردن-پوشانیدن سقف و مانند آن با تخته

 

چراغان کردن-جشن گرفتن

تریاکی ِ چیزی بودن-سخت به چیزی معتاد بودن

خم به ابرو نیاوردن-رنجی را تحمل کردن